آموزش زیست شناسی مولکولی (ژنتیک مولکولی) به همراه نکات تست کنکور

فصل اول :اسید نوکلئیک,کروماتین،نوکلئوزوم و کروموزوم)

• ویژگی های ساختاری اسید نوکلئیک
• ساختار قند ۵ کربنه (ریبوز و دئوکسی ریبوز)
• ساختار و ویژگی های بازهای آلی (پورین و پیریمیدین)
• انواع تاتومر(انول و کتو،آمینو و ایمینو):لاکتام و لاکتیم
• ساختار بازهای مشتق شده از آدنین و گوانین(هیپوگزانتین و گزانتین)
• آرایش آنتی و سین
• مشتقات نادر پورین و پیریمیدین
• ساختار و خصوصیات نوکلئوزید
• انواع نوکلئوزیدها
• ساختار و ویژگی های نوکلئوتید
• انواع پیوند در یک نوکلئوتید
• نقش های متفاوت نوکلئوتید
• عملکرد NTP ها(نوکلئوتید تری فسفات)
• ساختار و ویژگی های اسید نوکلئیک( DNA و  RNA )
• خصوصیات ساختار اول و دوم DNA انواع پیوندهای درون DNA و RNA
• نکات تستی DNA
•  نیروهای نگهدارنده DNA در کنار هم
• نکات تستی پیوندهای هیدروژنی بین بازها
• ساختار و ویژگی ها و نکات تستی B DNA
• ساختار و ویژگی ها و نکات تستی  A DNA
• ساختار و ویژگی ها و نکات تستی  Z DNA
• دناتوراسیون مولکول DNA
• اشکال فضایی و ساختارهای غیر معمول DNA
• ساختار و خصوصیات توالی پالیندروم،توالی آینه ای،ساختمان سنجاق سریساختار صلیبی و DNA سه رشته ای و چهار رشته ای
• انواع RNA
• خصوصیات و ساختار mRNA (مونوسیسترونیک و پلی سیسترونیک)
• خصوصیات و ساختار tRNA
• خصوصیات و ساختار rRNA(ساختار برگ شبدری و ساختار L
• معرفی و خصوصیات بازوهای (آمینو ساید، آنتی کدون ، D و TΨC  
•  RNA های کوچک(SnRNA,scRNA,SnoRNA )
• ساختار دوم و سوم در RNA (ساقه و حلقه،سنجاق سر,، گره های کاذب)
• بسته بندی DNA در قالب کروموزوم:
• اولین سطح فشردگی(دانه تسبیحی)
• نوکلئوزموم
• پروتئین های شبه هیستونی در باکتری
• دومین سطح فشردگی(سولنوئیدی)
• سومین سطح فشردگی(کرومونما)
• سطح بعدی فشردگی Middle prophase chromatid
• پروتئین های حفاظت کننده ساختار کروموزوم(شکل و نحوه فعالیت کاندنسین)
• سطح بعدی فشردی(metaphase chromatid
• کرواتید
• فعالیت پروتئین کوهسین(نحوه تشکیل و فعالیت آن)
• ساختار کروموزم(بازوهای کروموزومی،سانترومر؛ت
• تمام نکات مربوط به تلومر
• عناصر تشکیل دهنده سانترومر و ساختار کینه توکور
• انواع کروموزوم براساس سانترومر(متاسانتریک،ساب متاسانتریک،آکروسانتریک،تلوسانتریک)
• کروموزوم های پلی تن و لمپ براش
• ساختار کروماتین (یوکروماتین و هتروکروماتین)
• انواع هتروکروماتین اختیاری و اجباری وتمام نکات مربوطه
• نحوه غیر فعال شدن کروموزوم X
• تغییرات در دم های هیستونی:
• هسیتون استیلاسیون و داستیلاسیون
• متیلاسیون و فسفریلاسیون
• نکات تستی مربوط به تغییرات دنباله های هیستونی
• انواع توپوایزومراز در باکتری و یوکایوتها
• و مجموعه نکات تستی

فصل دوم : همانند سازی DNA

• نکات کلی و تستی مربوط به همانندسازی در پروکاریوتها و یوکاریوتها
• همانندسازی در پروکاریوتها:
• پرایمر و نحوه تشکیل آن
• انواع DNA پلیمراز در پروکاریوتها
• ساختار DNA پلیمراز III ( انواع زیرواحدهای آن،کمپلکس گاما،گیرنده لغزنده بتا، )
• نحوه فعالیت DNA پلیمراز III  و نکات تستی مربوطه
• ساختار DNA پلیمراز I( قطعه کوچک و بزرگ و نحوه فعالیت آنها)
• ساختار DNA پلیمراز II:
• نکات تستی مربوط به هر سه آنزیم
• ساختار و نحوه فعالیت پروتئین SSBP
•  نحوه فعالیت DNA  هلیکاز و نکات تست مربوطه
• عملکرد لیگاز
• عملکرد پروتئینDnaC
• فعالیت آنزیم DAM متیلاز و نکات تستی مربوطه
• کمپلکس پرایموزوم و رپلیزوم
• مرحله شروع همانند سازی در پروکاریوتها:
• معرفی جایگاه شروع همانندسازی و تمام توالی های آن و نکات تستی
• بررسی مسیر شروع همانندسازی
• مرحله ادامه همانندسازی
• پایان همانندسازی
• الگوهای همانندسازی برای DNA حلقوی:(تتا ، سیگما یا چرخه غلتان و D )
• مسیر همانند سازی در یوکاریوتها:
• مکانیسم پیچیده همانندسازی در یوکاریوتها و بررسی تمام فاکتور های مربوط به آن
• انواع DNA پلیمراز در یوکاریوتها در همانندسازی
• عملکرد DNA پلیمراز آلفا و معرفی و عملکرد زیر واحدهای آن
• ساختار پرایمر ونحوه تولید شدن آن در یوکاریوتها
• عملکرد DNA پلیمراز دلتا و معرفی و عملکرد زیر واحدهای آن
• بررسی عامل PCNA
• پروتئین RFC و زیرواحدها و عملکرد آن
• عملکرد DNA پلیمراز اپسیلون و معرفی و عملکرد زیر واحدهای آن
• عملکرد DNA پلیمراز گاما و بتا معرفی و عملکرد زیر واحدهای آن
• بررسی عملکرد پروتئین RFC
• بررسی فعالیت FEN1 و RNaseH
• فعالیت DNA هلیکاز ها در همانندسازی یوکاریوتها
• معرفی T آنتی زن
• مهار کننده های هماندسازی
• و مجموعه نکات تستی

فصل سوم : رونویسی

• جدول معرفی انواع RNA
• اصول پایه رونویسی
• معرفی و فعالیت آنزیم RNA پلیمراز  
• رونویسی در پروکاریوتها:
• عملکرد و بررسی تک تک واحدهای RNA پلیمراز(α۲ββʹσω)
• انواع زیرواحد سیگما و عملکرد آنها
• پروموتورهای پروکاریوتی
• آغاز رونویسی
• وظیفه فاکتور NUSA
• پایان رونویسی(مستقل و وابسته به فاکتور رو)
• رونویسی در یوکاریوتها
• بررسی عملکرد انواع آنزیم RNA پلیمراز(I,II,III)
• بررسی CTD درRNA پلیمراز II
• شروع رونویسی با فاکتور TFIIH
• پروموتورهای یوکاریوتی:
• انواع پروموتور مربوط  به ژنهای نوع I  و بررسی کامل انها
• انواع پروموتور مربوط  به ژنهای نوع II  و بررسی کامل انها(عمومی،نزدی و دور دست)
• بررسی کامل رونویسی د ریوکاریوتها و نحوه فعالیت فاکتورهای رونویسی TF ها
• انواع پروموتور مربوط  به ژنهای نوع III  و بررسی کامل انها
• پروموتور در ۵srRNA و مسیر رونویسی آن
• پروموتور در Trna و مسیر رونویسی آن
• پروموتور در U6snRNA و مسیر رونویسی آن
• فاکتورهای طویل سازی در رونویسی
• خاتمه رونویسی
• آنتی بیوتیک های موثر در رونویسی
• و مجموعه نکات تستی

فصل چهارم: تغییرات پس از رونویسی

• تغییرات(پردازش) در tRNA پس از زونویسی:
• برش اولیه فعالیت RnaseP و D
• نحوه اضافه شدن توالی های خاص(CCA)
• تغییر شیمیایی بازها(افزودن متیل و ایزوپنتیل، دآمیناسیون،سولفوراسیوت، تغییرات باز یوراسیل)
• بررسی جز به جز پیرایش در tRNA (splicing)
• تغییرات(پردازش) در rRNA پس از رونویسی:
• تغییر بازها(متیلاسیون و ایزومریزاسیون به کمک snornp)
• برش توسط انزیم های کانورتاز و ssp (نحوه تشکیل ۵/۸S,18S,28S )
• پردازش رونوشت های pre-rRNA در باکتری ها
• فعالیت مهمترین Rnase های پروکاریوتی
• تغییرات روی mRNA پس از رونویسی
• نحوه اضافه شدن کلاهک(ایجاد CAP1 و CAP2 )
• نحوه اضافه شدن پلی A
• بررسی ۱)جایگاه پلی A،سیگنال پلی A و ناحیه غنی از G/U یا صرفا U و معرفی و عملکرد فاکتورهای مربوطه
• نقش دنباله پلی A
• نکات کامل پیرایش در mRNA
• پیرایش وابسته به کمپلکس اسپلایسوزوم
• پیرایش مستقل از اسپلایسوزوم نوع I و II
• خروج RNA

فصل پنجم: جهش و ترمیم DNA 

• بررسی کامل جهش نقطه ای(بدمعنی(تبدیل ، تغییر،حذف و اضافه)،بی معنی ،خاموش و تغییر قالب)
• توضیح کامل جهش های کروموزومی:(حذف،مضاعف شدگی،واژگونی و جابه جایی)
• عوامل جهش زا:
• اشتباهات حین همانندسازی،عوامل شیمیایی:
• بررسی کامل الکیلاسیون،دآمیناسیون،دپورانیسیون و اسیب های اکسیداتیو و عوامل درج شدنی
• آسیب های اکسیداتیو(شکست تک رشته ای یا دو رشته ای ، ناهم خوانی ها
• مسیر های کامل ترمیم:
• ترمیم مستقیم
• ترمیم استخراجی(Excision Repair)
• الف )ترمیم با استخراج باز(BER)در پروکاریوتها و یوکاریوتها:
• ب) ترمیم با استخراج نوکلئوتید(NER)در پروکاریوتها و یوکاریوتها
• ترمیم نوکلئوتیدی ناهم خوان:
• (MissMatch Repair) در پروکاریوتها و یوکاریوتها
• ترمیم شکست دو رشته ای
• ترمیم اتصال انتهای غیر همولوگ: NHEJ
• ترمیم توسط نوترکیبی
• و مجموعه نکات تستی

فصل ششم: تنظیم بیان ژن در پروکاریوتها و یوکاریوتها

• تنظیم بیان ژن در پروکاریوتها:
• اپران ها:
• بررسی اپران لاکتوز در تک تک حالت ها:(وجود لاکتوز و نبودن گلوکز،نبودن لاکتوز و وجود گلوکز، وجود لاکتوز و گلوکز)
• بررسی اپران تریپتوفان در تک تک حالت ها(افزایش تریپتوفان و کاهش تریپتوفان)
• بررسی اپران آرابینوز در تک تک حالت ها(زیاد بودن گلوکز و کم بودن آرابینوز، کم بودن گلوکز و در دسترس بودن ارابینوز،آرابینوز و گلوکز فراوان)
• تنظیم بیان ژن در یوکاریوتها:
• تفاوت اساسی تنظیم بین یوکاریوت ها و پروکاریوتها
• بررسی نواحی کنترل رونویسی:
• توالی افزاینده
• تنظیم رونویسی زنهای گالکتوز در مخمر
• معرفی عوامل تنظیمی: ترانس اکتیویتو،پروتئین های سرکوبگر،واسطه گر ها و کواکتیویتور
• بررسی پروتئین های فعال کننده و مهار کننده و نحوه فعالیت آنها
• توضیح دمین های اتصال
• چند پروتئین اتصالی به DNA بر اساس دمین:
• هومئودمین،HTH ،پروتئین انگش روی و انواع ان،پروتئین زیپ لوسین،پروتئین Helix loop Helix ،
• دمین های فعال کننده  مهار کننده
• Enhancesome
• مکانیسم های مولکولی فعال سازی و مهار رونویسی
• نحوه خاموش سازی بین ژن در تلومر و سانترومر
• تغییرات در دم های هیستونی و متراکم شدن کروماتین و کنترل عملکرد آن:
• استیلاسیون و داستیلاسیون هیسیتون با مثال:
• وجود توالی های شبیه توالی های خاموش کننده در مخمر
• نقش پروتئین PRD3 در فعالیت داستیلازی هیستونی
• کمپلکس SAGA در مخمرهیستون استیلاز
• متیلاسیون هیستون وفسفریلاسیون
• فعال سازی یا مهاررونویسی از طریق فاکتورهای تغییر دهنده کروماتین و مجموعه نکات تستی

فصل هفتم:ترجمه (پروتئین سازی)

• توضیح کدهای ژنتیکی
• کدون های خاص در میتوکندری
• جدول فراوانی کدهای ژنتیکی
• خصوصیات رمز ژنتیکی
• برهم کنش کدون و آنتی کدون(بررسی جایگاه وابل)
• مراحل سنتز پروتئین:
• مسیرفعال شدن اسید آمینه
• بررسی ریبوزوم در پروکاریوتها
• سنتر پروتئین در پروکاریوتها:
• نحوه تشکیل کمپلکس شروع و بررسی نحوه فعالیت فاکتورها
• توضیح ناحیه شاین دالگاردو
• بررسی اولین مرحله طویل سازی
• بررسی دومین مرحله طویل سازی
• بررسی سومین مرحله طویل سازی
• بررسی خاتمه سنتز پروتئین
• ساختار ریبوزوم در یوکاریوتها
• نحوه سنتز پروتئین در یوکاریوتها
• بررسی مراحل شروع سنتز پروتئین و عملکرد فاکتورهای مربوطه
• بررسی مراحل شویل شده و نحوه عملکرد فاکتورهای مربوطه
• بررسی مرحله خاتمه سنتز پروتئین
• و مجموعه نکات تستی

سرکار خانم محبوبه عبداللهی، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد زیست شناسی و فیزیولوژی و مدرس حرفه ای المپیادهای بیوشیمی می باشند. بیش از هفت سال سابقه تدریس در دانشگاه آزاد نجف آباد به عنوان بزرگترین واحد دانشگاهی مرکز کشور و همچنین مدارس المپیاد بیوشیمی و زیست شناسی از جمله سوابق تدریس ایشان به شمار می رود. نزدیک به ده مقاله و پروژه ی ارائه شده توسط ایشان در مجلات معتبر دانشگاه های تهران، تبریز و مشهد انتشار یافته است.